Neuropatia cukrzycowa

Spis treści:

1. 1. Przyczyny neuropatii cukrzycowej.
   2. Neuropatia obwodowa (dystalna).
   3. Neuropatia układu autonomicznego.
   4. Zalecenia dotyczące diagnostyki i leczenia neuropatii

   Przyczyny neuropatii cukrzycowej.

   Przyczyną neuropatii cukrzycowej jest wysokie stężenie glukozy we krwi, w wyniku którego tworzą się tzw. końcowe produkty glikacji wywołujące zmiany w nerwach, takie jak zanik osłonek nerwowych (demielinizacja), czy zmiany w samych włóknach nerwowych.  Ponadto na skutek spowodowanych przez cukrzycę zmian w naczyniach krwionośnych dochodzi do nieprawidłowego ukrwienia, odżywienia i spadku ilości tlenu dostarczanego do włókien nerwowych.

   Neuropatia cukrzycowa może dotyczyć wszystkich rodzajów włókien nerwowych:

   1. Czuciowych
   2. Ruchowych
   3. Autonomicznych

   Neuropatia obwodowa (dystalna).

   Jest to najczęstszy rodzaj neuropatii cukrzycowej, który początkowo może nie dawać objawów. Polega na zaburzeniu czucia dotyku, wibracji, temperatury i bólu w dystalnych częściach ciała – dłoniach i stopach. Charakterystyczne objawy to m.in. mrowienie, drętwienie, cierpnięcie, kłucie, uczucie porażenia prądem i odczucie zimnych lub bardzo gorących stóp. Dodatkowo mogą występować kurcze mięśni kończyn dolnych.

   Objawem polineuropatii wynikającym z uszkodzenia motorycznych włókien nerwowych są również zachwiania i upadki, które mogą być przyczyną poważnych urazów i wynikających
   z nich ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu chorych osób.

   Uszkodzenie obwodowego układu nerwowego i spowodowane przez nie zmiany w obrębie stóp stanowią najważniejszy czynnik ryzyka rozwoju zespołu stopy cukrzycowej. Powikłanie to często prowadzi do amputacji kończyn i jest jedną z głównych przyczyn długotrwałych hospitalizacji oraz inwalidztwa pacjentów z cukrzycą.

   Jak uniknąć powikłań neuropatii cukrzycowej w obrębie stóp:

   • Nie usuwać samodzielnie zrogowaceń
   • Regularnie skracać paznokcie co 4-6 tyg.
   • Unikać chodzenia boso, nie zakładać obuwia bez skarpet, używać wygodnego, najlepiej skórzanego, obuwia z szerokimi noskami
   • Nie rozgrzewać skóry termoforami, poduszkami elektrycznymi
   • Nie stosować masaży wibracyjnych
   • Nie przekłuwać samodzielnie pęcherzy powstałych na stopach
   • Dbać o prawidłowe wyrównanie glikemii
   • Pamiętać o regularnym badaniu stów w kierunku neuropatii cukrzycowej

   Neuropatia układu autonomicznego.

   Zaburzenie to może być przyczyną poważnych powikłań oraz znacznego pogorszenia jakości życia chorych, a także zwiększonej śmiertelności. Objawy neuropatii autonomicznej pojawiają się dość późno i mogą dotyczyć układu sercowo-naczyniowego (spoczynkowa tachykardia, hipotonia ortostatyczna, bezbólowy zawał mięśnia sercowego), moczowo-płciowego (pęcherz neurogenny, zaburzenia funkcji seksualnych), pokarmowego (zaparcia, uciążliwe biegunki), a także zaburzeń funkcji gruczołów potowych (suchość skóry, napady potliwości w czasie jedzenia). Uszkodzenie układu autonomicznego jest również odpowiedzialne za występowanie nieświadomości hipoglikemii.

   Zalecenia dotyczące diagnostyki i leczenia neuropatii.

   Niezależnie od rodzaju neuropatia stanowi bardzo poważne powikłanie cukrzycy, które
   w znaczący sposób może pogarszać jakość życia pacjenta. Należy pamiętać, że jest w około 50% przebiega bezobjawowo i może rozwijać się już na etapie stanu przedcukrzycowego.

   Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca wykonywanie badań w kierunku neuropatii co najmniej raz w roku, po raz pierwszy:

   • W cukrzycy typu 1 — po 5 latach od momentu zachorowania, o ile wcześniej nie występują objawy sugerujące występowanie neuropatii;
   • W cukrzycy typu 2 — w momencie rozpoznania choroby;

   Leczeniem przyczynowym jest kontrola glikemii. Optymalizacja kontroli glikemii powinna być wdrożona jak najszybciej u chorych z cukrzycą typu 1 i typu 2 celem zapobiegania i/lub opóźniania rozwoju neuropatii.

   Zalecana częstotliwość samokontroli glikemii – zalecenia PTD 2022

   Więcej informacji dotyczących neuropatii cukrzycowej będziecie mieć szansę poznać podczas naszego webinaru, w całości poświęconego tematowi neuropatii cukrzycowej, który poprowadzi specjalnie dla społeczności Szkoły Diabetyka ekspert z wieloletnim doświadczeniem – pielęgniarka diabetologiczna Beata Polarczyk. Z tego miejsca serdecznie zapraszamy na ten wyjątkowy wykład, który odbędzie się 13 września o 19:00 na naszym Facebooku.

   Piśmiennictwo:

   1. https://www.mp.pl/cukrzyca/powiklania/66537,neuropatia-cukrzycowa
   2. https://www.kardiologia-i-diabetologia.pl/artykul/neuropatia-cukrzycowa-najtrudniejsze-powiklanie-cukrzycy
   3. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Curr. Top. Diabetes, 2022; 2 (1): 1–134