Główny cel diety w cukrzycy typu 2
Na początkowym etapie choroby, lekarz zaleca nam zmianę niezdrowych nawyków, które nas do niej doprowadziły. Taki styl życia oraz odżywiania się zaowocował u nas być może również dodatkowymi kilogramami, których bezwzględnie należy się pozbyć. Jeżeli chorujemy na cukrzycę typu 2, dieta powinna doprowadzić w pierwszej kolejności do zmniejszenia masy ciała. W naszym przypadku nie chodzi już tylko o aspekt estetyczny – nadmiar tkanki tłuszczowej u diabetyka znacznie zwiększa prawdopodobieństwo m.in.:
- udaru,
- niewydolności krążeniowej (również zawału serca),
- stłuszczenia wątroby,
- powikłań cukrzycowych,
- nowotworów.
W obliczu połączenia dwóch schorzeń metabolicznych, jakimi są otyłość i cukrzyca, nasz organizm ma bardzo niewielkie szanse na uchronienie się przed wieloma poważnymi stanami – zaś wraz z naszym wiekiem, ryzyko staje się coraz większe.
Wprowadzając odpowiednią metodę leczenia cukrzycy typu 2 rozpoczęliśmy walkę z jedną z chorób – odpowiednia dieta ma nam pomóc wyeliminować drugą. I choć nowy model żywienia przyczynia się również do poprawienia naszej glikemii, to jednak głównym celem będzie w pierwszej kolejności walka z otyłością.
Jak powinna wyglądać dieta w cukrzycy typu 2?
Mówiąc o diecie w przypadku osoby chorej na cukrzycę, specjaliści mają na myśli najczęściej umiejętność ograniczenia łatwo przyswajalnych węglowodanów. Jednak równocześnie podkreślane jest to, aby nowy sposób odżywiania był możliwie jak najbardziej zbliżony do sposobu odżywiania osoby zdrowej. Podczas komponowania takiej diety ustala się:
- całkowitą kaloryczność (początkowo nastawioną na redukcję),
- rozkład kalorii w ciągu dnia,
- wartościowe źródła składników odżywczych.
Według podstawowych zaleceń dietetycznych, sugeruje się m.in. unikanie węglowodanów prostych, zwiększenie częstotliwości posiłków oraz spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym. W przypadku cukrzycy typu 2, dieta powinna być dobrana w taki sposób, aby jej ogólna wartość energetyczna umożliwiała nam powolną, ale stabilną i systematyczną utratę masy ciała. W tym celu dzienny bilans kaloryczny zostaje zredukowany o około 500-1000 kcal, co pozwala na bezpieczne tempo redukcji, czyli 1-2 kg tygodniowo.
Dieta w cukrzycy typu 2 – co jeść?
Poniżej przedstawimy kilka wskazówek dotyczących prawidłowego komponowania jadłospisu w cukrzycy typu 2. Dieta w początkowych stadiach choroby, jak również w stanach przedcukrzycowych, może być komponowana samodzielnie – zalecane jest jednak, aby w większości przypadków konsultować się z dietetykiem.
- Węglowodany
Węglowodany złożone powinny stanowić około 40-50% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Spośród wszystkich źródeł, większość powinny stanowić produkty charakteryzujące się niskim indeksem oraz ładunkiem glikemicznym.
- Tłuszcze
Przyjmuje się, że zawartość tłuszczu nie powinna przekraczać 35% dziennego zapotrzebowania energetycznego, z czego tłuszcze nasycone stanowią poniżej 7%, tłuszcze jednonienasycone 10-15%, zaś wielonienasycone 6-10% (przy czym kwasy tłuszczowe omega-6 to 5-8%, zaś omega-3 1-2%). Odpowiednim źródłem tłuszczy w diecie są np.: oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, olej sojowy – spożywane bez obróbki termicznej.
- Białka
Przyjmuje się, że białko powinno stanowić około 20-30% dziennego zapotrzebowania kalorycznego, zaś stosunek źródeł roślinnych do zwierzęcych powinien wynosić 1:1. Warto spożywać chude mięsa, drób pozbawiony skóry, ryby (również tłuste), nasiona roślin strączkowych (np. soja), a także jaja (najlepiej do 2 tygodniowo).
- Witaminy i mikroelementy
Ich źródłem powinny być warzywa i owoce o niskim indeksie glikemicznym.
Czego natomiast w diecie diabetyka powinno być jak najmniej? Oczywiście należy stronić od cukrów prostych – choć, jeśli wnikliwie czytamy etykiety produktów dostępnych w sklepach, szybko zorientujemy się, że to wcale nie takie proste zadanie. Dziś cukier dodawany jest bowiem wszędzie – znajdziemy go nawet w produktach, w smaku których słodycz nie jest wyczuwalna: np. ketchup, w którym znajdziemy nieraz ogromne ilości cukru.
W czasie leczenia cukrzycy typu 2 nie zaleca się także spożywania alkoholu. Należy również ograniczyć używanie soli kuchennej na rzecz naturalnych przypraw – oregano, bazylii, sproszkowanej papryki, czosnku itd.
Bibliografia:
Baranik A., Ostrowska L., Praktyczne zalecenia dotyczące żywienia chorych z cukrzycą typu 2 i otyłością, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2011, tom 2, nr 4, 222–230
Szewczyk A. i inni, Ocena sposobu żywienia osób chorujących na cukrzycę typu 1 i 2, Probl Hig Epidemiol 2011, 92(2): 267-271
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia Kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022. Diabetologia Kliniczna. 2022