Czynniki genetyczne i środowiskowe a cukrzyca typu LADA
Bardzo ważnym czynnikiem wywołującym tę chorobę jest skłonność genetyczna, najczęściej dziedziczona. Odpowiadają za to w szczególności geny układu HLA, które związane są również z występowaniem innych chorób o podłożu autoimmunologicznym.
Mechanizm powstawania cukrzycy typu LADA jest właściwie taki sam, jak w przypadku cukrzycy typu 1 – głównie z tego powodu choroba ta nazywana jest jej utajoną wersją. W obu przypadkach chodzi bowiem o proces autoimmunologiczny, w którym główną rolę odgrywają obecne we krwi przeciwciała atakujące komórki beta wysp trzustkowych, które odpowiedzialne są za produkcję insuliny. W efekcie trzustka wydziela coraz mniej hormonu niezbędnego w procesie transportowania glukozy do komórek.
Badacze dociekają, dlaczego w przypadku cukrzycy typu 1 proces autoagresywny postępuje tak szybko, natomiast u chorego na cukrzycę typu LADA podobny proces przebiega znacznie wolniej. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być np. słabsza predyspozycja genetyczna u danej osoby lub mniejsza intensywność czynników środowiskowych. W niektórych przypadkach rozważa się także procesy umożliwiające częściową regenerację komórek beta wysp trzustkowych, a także działanie genów ochronnych.
Stres jako czynnik ryzyka w cukrzycy typu LADA
Jest to jeden z czynników środowiskowych, które mogą mieć wpływ na pojawienie się choroby. W szczególności, gdy jesteśmy narażeni na bardzo silne przeżycia i np. występuje u nas zespół stresu pourazowego (PTSD), może wzrosnąć szansa na pojawienie się u nas cukrzycy typu LADA. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest występowanie naturalnych mechanizmów obronnych, w wyniku których organizm narażony na działanie tak silnego czynnika zaczyna wytwarzać w odpowiedzi duże ilości adrenaliny, a także glukagonu. Hormony te wykazują działanie antagonistyczne do insuliny. W efekcie może to spowodować wystąpienie procesu autoimmunologicznego – lub jego nasilenie, jeśli już wcześniej się rozpoczął.
Innymi czynnikami środowiskowymi, które mogą spowodować ujawnienie się choroby, mogą być np.:
- Infekcja wirusowa (np. enterowirusy)
- Niedobór witaminy D3
- Długotrwałe osłabienie odporności organizmu (np. wskutek choroby)
Bibliografia:
Bobrek J. i wsp., Cukrzyca typu LADA: wybrane aspekty patofizjologiczne i kliniczne, Diabetologia Praktyczna 2005, tom 6, nr 3
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia Kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2021. Diabetologia Kliniczna. 2021